17 września 1939 roku jest datą, która na zawsze zapisała się w historii Polski. Wtedy to Związek Sowiecki zaatakował Polskę, realizując tajne porozumienie zawarte z III Rzeszą. Atak ten miał ogromne konsekwencje dla Polski, a także dla całej Europy, ponieważ zapoczątkował on wybuch II wojny światowej.
Przebieg ataku
Około godziny czwartej nad ranem 17 września 1939 roku Armia Czerwona rozpoczęła inwazję na Polskę. Atak ten był przeprowadzony na całej długości wschodniej granicy Polski, której długość wynosiła ponad 1400 kilometrów. Zasadniczo, atak ten był poprzedzony dokładnym rozpoznaniem sił polskich oraz aresztowaniami polskiej elity państwowej.
Przyczyną ataku była realizacja tajnego porozumienia zawartego pomiędzy Stalinem a Hitlerem (pakt Ribbentrop-Mołotow), które zakładało wspólną agresję na Polskę, zajęcie i podział jej terytorium oraz likwidację państwa polskiego. W swojej oficjalnej notatce, komisarz spraw zagranicznych ZSRS, Wiaczesław Mołotow, podał jako powód wkroczenia wojsk sowieckich do Polski wewnętrzne bankructwo państwa polskiego oraz troskę o zamieszkującą polskę ludność ukraińską i białoruską.
Atak Armii Czerwonej na Polskę był przeprowadzony z ogromną siłą na dwóch frontach. Polacy, którzy już od 1 września prowadzili zacięte walki z armią III Rzeszy, zostali dosłownie zaatakowani od tyłu. Dodatkowo, dyrektywa Naczelnego Wodza, marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, nakazywała unikanie walk z Armią Czerwoną i wycofywanie oddziałów do Rumunii i na Węgry.
Jako rezultat ataku sowieckiego, 17 września 1939 roku Polska została okupowana przez Związek Sowiecki. W ciągu kilku następnych lat, okupacja ta doprowadziła do ludobójstwa w Katyniu oraz masowych deportacji Polaków na wschód. Ta data jest również symbolicznym początkiem utraty Kresów Wschodnich przez Polskę i pozbawienia jej niepodległości na długie lata.
Przyczyny ataku sowieckiego
Tajne porozumienie zawarte pomiędzy Stalinem a Hitlerem nie zawierało zobowiązania ZSRR do zbrojnego ataku na Polskę. Jednakże, po rozpoczęciu wojny przez Francję i Wielką Brytanię przeciwko III Rzeszy, Hitler bardzo nalegał na Stalina, aby dołączył do agresji na Polskę. Stalin obawiał się, że w razie niepowodzeń i ofensywy ze strony aliantów zachodnich, nie będzie miał żadnej gwarancji wsparcia ze strony ZSRR. Ponadto, postępy Wehrmachtu w Polsce były bardzo szybkie, a Hitler obawiał się, że łup może mu wymknąć się z rąk. Dlatego też Stalin zdecydował się zaatakować Polskę 17 września 1939 roku.
Oficjalne uzasadnienie sowieckiego ataku na Polskę było oparte na notatce odczytanej ambasadorowi Polski w Moskwie, Wacławowi Grzybowskiemu. W tej notatce, strona sowiecka podawała jako powód wkroczenia wojskowych wewnętrzne bankructwo państwa polskiego oraz troskę o zamieszkującą polskę ludność ukraińską i białoruską. Jednakże, polski rząd nie uznał oficjalnie zaistnienia stanu wojny między Polską a ZSRR.
Reakcja Zachodu na agresję sowiecką
Kiedy Armia Czerwona zaatakowała Polskę, Francja i Wielka Brytania już wcześniej wypowiedziały wojnę III Rzeszy. Jednakże, reakcja Zachodu na agresję sowiecką była zdecydowanie słabsza. Istniała opinia, że nie można traktować Niemców i Sowietów w identyczny sposób, ponieważ granica polsko-sowiecka była niesprawiedliwa. Ponadto, Zachód liczył na wsparcie ZSRR w walce przeciwko Niemcom, dlatego nie chciał prowokować konfliktu z Sowietami.
Warto zaznaczyć, że klauzula z paktu Ribbentrop-Mołotow, która mówiła o wkroczeniu Sowietów na terytorium Polski, była nieznana opinii publicznej w Polsce i Europie Zachodniej przez długi czas. Jednakże, przywódcy państw zachodnich zdawali sobie sprawę z tej klauzuli od samego początku. Mimo to, nie podjęli żadnych konkretnych działań poza werbalnym potępieniem agresji sowieckiej.
Podsumowanie
17 września 1939 roku był dniem, który na zawsze zapisał się w historii Polski. Atak Armii Czerwonej na Polskę zapoczątkował wybuch II wojny światowej i miał ogromne konsekwencje dla Polski, a także dla całej Europy. Przyczyną ataku było tajne porozumienie zawarte pomiędzy Stalinem a Hitlerem, a oficjalne uzasadnienie sowieckiego ataku opierało się na wewnętrznym bankructwie państwa polskiego i trosce o zamieszkującą polskę ludność ukraińską i białoruską. Reakcja Zachodu na agresję sowiecką była słabsza niż na agresję niemiecką, ponieważ liczył on na wsparcie ZSRR w walce przeciwko Niemcom.
Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Atak sowiecki na polskę 17 września 1939 - historia i konsekwencje, możesz odwiedzić kategorię Historia.