Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR. Walcząc z siłami nowego agresora, musieli zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich „bandami reakcyjnego podziemia . z kolei osoby działające w antykomunistycznych organizacjach i oddziałach zbrojnych, które znalazły się w kartotekach aparatu bezpieczeństwa, określono mianem „wrogów ludu. Mobilizacja i walka Żołnierzy Wyklętych była pierwszym odruchem samoobrony społeczeństwa polskiego przeciwko sowieckiej agresji i narzuconym siłą władzom komunistycznym, ale też przykładem najliczniejszej antykomunistycznej konspiracji zbrojnej w skali europejskiej, obejmującej teren całej Polski, w tym także utracone na rzecz Związku Sowieckiego Kresy Wschodnie II RP.
Gdzie działali żołnierze wyklęci
Uczestników ruchu partyzanckiego określa się też jako „żołnierzy drugiej konspiracji lub „żołnierzy niezłomnych. Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci powstało w 1993 roku – po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy „żołnierze wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r., zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorem był Leszek Żebrowski.
Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy. Większość akcji oddziałów podziemia antykomunistycznego było wymierzonych w oddziały zbrojne UB, KBW czy MO. Podziemie niepodległościowe aktywnie działało też na Kresach Wschodnich, szczególnie na ziemi grodzieńskiej, nowogródzkiej i wileńskiej. Ostatnim członkiem ruchu oporu był Józef Franczak ps. „Lalek”, który zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku. Żołnierzy Wyklętych dotknęły ogromne prześladowania. W walkach podziemia z władzą zginęło około 9 tys. konspiratorów. Kolejnych kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach. Wciąż są to szacunki. Wysiłek zbrojny i martyrologia drugiej konspiracji nadal wymagają badań.
Co jest symbolem żołnierzy wyklętych
Czy Twoim zdaniem walka żołnierzy wyklętych miała sens
Jan Józef Kasprzyk zwrócił uwagę, że wśród obecnych na uroczystościach są ci, którzy w latach 50. i 80., w murach tego miejsca odbywali karę za marzenia o wolności. Powitał środowisko młodocianych więźniów politycznych okresu stalinowskiego: Jaworzniaków, którzy zanim trafili do Jaworzna, byli w więzieniu przy Rakowieckiej.
- Oddajemy dzisiaj hołd rycerzom niepodległości, tym którzy najpiękniej zdefiniowali, czym jest polskość. Że polskość to umiłowanie wolności. Za tę miłość do wolności płacili ogromną cenę, ale tym samym dali wspaniały przykład ofiarności, honoru, poświęcenia. Przykład, który my dzisiaj zapatrzeni w ich postawy powinniśmy własnym życiem, pracą i służbą realizować dla wolnej Polski - powiedział.
Dwa sposoby narracji
- Nazwano ich Wyklętymi, chociaż nigdy nie wyklął ich naród, naród wolnych Polaków, który widział w nich swoich przywódców do wolności. Nazwali ich Wyklętymi w latach 40., 50., 60., 70., 80. i to w jakiś sposób wydawało się oczywiste, ale potem w wolnej Polsce, kiedy wydawało się, że będą stawiani za wzór do naśladowania, tak nie było - opowiadał Kasprzyk.
Dodał, że w latach 90. i dwutysięcznych pojawiły się w stosunku do żołnierzy niezłomnych, wyklętych dwa sposoby narracji. Wyjaśnił, że jeden z nich stwierdzał, że walka miała charakter straceńczy i bezsensowny. - Parę dni temu byliśmy na grobie jednego z najodważniejszych żołnierzy powstania antykomunistycznego z ziemi świętokrzyskiej Antoniego Hedy szarego, w 1rocznicę jego śmierci. On w 1945 roku rozbił ubeckie więzienie w Kielcach, czym dał wolność blisko pół tysiącu patriotów - wspominał. Według Kasprzyka, jeśli walka hedy i jego kolegów, nie miała sensu, to tezę tę należy przedstawić tym, którzy zostali wówczas uwolnieni z więzienia ubeckiego. - A takich sytuacji było setki i tysiące - zauważył.
- Ta walka miała sens nie tylko w wymiarze symbolicznym, ale i realnym. Ta walka miała sens, bo dzięki niej wiele osób zostało pozostawionych przy życiu albo odzyskało wolność. Ta walka miała sens, bo Żołnierze Wyklęci uratowali polską wieś przed sowietyzacją, czyli masową kolektywizacją. Ta walka miała sens, bo nie staliśmy się wprost 1republiką sowiecką - podkreślił.
Relatywizowanie powojennej historii
Wymienił też drugą postawę, którą można było zaobserwować szczególnie na początku lat 90., kiedy to, jak tłumaczył, podjęto próbę relatywizowania powojennej historii i mówienia, że w powojennym sporze o polskę, każdy miał rację. Jego zdaniem, rację mieli ci, którzy stali przy niepodległej polsce, a nie mieli racji ci, którzy byli namiestnikami kremla. Zwrócił uwagę, że "jeszcze niedawno, kiedy już obchodziliśmy dzień Żołnierzy Wyklętych, kiedy oddawana była im przynajmniej formalnie, cześć, w tym samym czasie chowano przywódcę junty ze stanu wojennego - Jaruzelskiego, z honorami wojskowymi. - A przecież on czynnie zwalczał podziemie niepodległościowe w latach 40. - przypomniał szef UdSKiOR.
- Trzeba wreszcie powiedzieć stop wszelkim próbom relatywizowania powojennej historii i stanąć na zawsze przy tych, dzięki którym jesteśmy wolni, przy wyklętych, niezłomnych, bo tylko im należy się cześć, pomniki i chwała - dodał. Kasprzyk zacytował gryps ppłk Łukasza Cieplińskiego do syna, w którym napisał: czy nasza walka pójdzie na marne? czy nasze sny o wolności zakończą się? - Pisząc do syna stwierdzał: nie, syn zastąpi ojca - opowiadał. - To jest przesłanie dla nas. My mamy być synami Żołnierzy Wyklętych i na ich wzór budować wielką, niepodległą, wolną, suwerenną Polskę - zaznaczył.
Czego dokonali żołnierze wyklęci
„Żołnierze Wyklęci to uczestnicy polskiego zbrojnego podziemia niepodległościowego, którzy od 1944 r. walczyli przeciwko sowieckiej okupacji i narzuconej przez moskwę władzy komunistycznej. przez zwalczający ich reżim nazywani byli „bandytami i „faszystami”.
Jeśli chcesz poznać inne artykuły podobne do Żołnierze wyklęci - walka o niepodległość, możesz odwiedzić kategorię Historia.